Κοινωνική αλλαγή δύο ταχυτήτων
Γράφει για το PhyloSofia ΟΝ η Ελένη Ραφαήλ, φοιτήτρια Κοινωνικ΄ής Ανθρωπολογία στην Αθήνα...
@Ελένη Ραφαήλ
Η έξαρση των γυναικοκτονιών και της βίας γενικότερα στην χώρα μας έχει δοκιμάσει την σταθερότητα των θεμελίων της παιδείας που λαμβάνει χώρα στο ελληνικό οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον και έχει εγείρει μία τεράστια αμφισβήτηση για το κατά πόσο έχει καταβληθεί ικανοποιητική προσπάθεια από την μεριά τόσο της οικογένειας όσο και της ελληνικής κοινωνίας για την ανάπτυξή της. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις αξίες των προηγούμενων γενεών διότι τώρα, περισσότερο από άλλες εποχές, φαίνεται η σαθρότητά τους και τα αποτελέσματα είναι οι τραγωδίες που βλέπουμε καθημερινά στις ειδήσεις. Η ελληνική κοινωνική πραγματικότητα για χρόνια ολόκληρα στηρίζεται στην πατριαρχία η οποία κυριολεκτικά σκοτώνει και μετατρέπει τα άτομα των μειονοτήτων σε πλάσματα που ναι μεν έχουν κατακτήσει κάποια θεμελιώδη δικαιώματα με πολύ κόπο για τα οποία ακόμα παλεύουν να αποδείξουν ότι αξίζουν να έχουν μόνο και μόνο επειδή έχουν ανθρώπινη υπόσταση, μέχρι να βρεθούν κάποιοι που θα τους εξευτελίσουν ή θα τους ασκήσουν βία επειδή νομίζουν ότι παίζουν εξουσιαστικό ρόλο στις ζωές όσων δεν ακολουθούν τις επιταγές της κοινωνίας.
Ταυτόχρονα στα social media και γενικά στο διαδίκτυο βλέπουμε συνεχώς να ξεπετάγονται ντροπιαστικές φράσεις από άτομα που υποστηρίζουν την βία και τα στερεότυπα που έχουν στιγματίσει ολόκληρες ομάδες ανθρώπων. Σε αυτές τις περιπτώσεις βέβαια υπάρχουν και αυτοί που τους απαντούν (πότε ψύχραιμα, πότε με ένταση) κρίνοντας κυρίως την παιδεία και την μόρφωσή τους ή προσπαθώντας να μειώσουν τα απεχθή σχόλια και τους ίδιους τους γράφοντες με το να αναφέρονται στα προφίλ και σε αυτά που ποστάρουν. Όλες αυτές οι ''μάχες'' που δίνονται πίσω από τα πληκτρολόγια είτε γίνονται κουραστικές είτε έχουν πολύ ζουμί για τους υπόλοιπους που παρακολουθούν για την πλάκα και για να περάσει η ώρα. Πέρα από την πλάκα όμως το νόημα που παραμένει είναι ότι εν έτει 2021 δεν υπάρχει ελπίδα για ηθική καλυτέρευση της κοινωνίας γιατί μεταξύ άλλων υπάρχουν μυαλά που την αντιπροσωπεύουν τα οποία είναι κολλημένα σε εποχές που οι συνθήκες ήταν τέτοιες που ευνοούσαν τον περιορισμό, τον φόβο και το μίσος.
Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που κάθε εβδομάδα σχεδόν μαθαίνουμε για μία νέα γυναικοκτονία και τσακωνόμαστε μεταξύ μας για το αν πρέπει να λέγεται ''γυναικοκτονία'' ή ''ανθρωποκτονία'', ενώ το κράτος κωφεύει και αδιαφορεί επιδεικτικά. Την ίδια στιγμή διαπραγματευόμαστε (ακόμα) το πόσα δικαιώματα θα ''παραχωρήσουμε'' στα lgbt+ άτομα και αν θα τα αφήσουμε να ζήσουν τις ζωές τους ή αν τους αξίζει να ξυλοφορτωθούν επειδή ''προκάλεσαν'' με την επιλογή που τόλμησαν να κάνουν και με το θράσος να αντιτίθενται στον σκοπό για τον οποίο έχουμε γεννηθεί όλοι μας ανάλογα με το (κοινωνικό) φύλο. Σε κάθε δυσάρεστη είδηση οι συζητήσεις στα social οπωσδήποτε περιλαμβάνουν πλέον και το victim blaming, κάνοντάς μας να αναρωτιόμαστε αν πραγματικά υπάρχει τόση σαπίλα στον έξω κόσμο ανάλογη αυτής που υπάρχει στον ηλεκτρονικό. Σε όλα αυτά όμως φαίνεται πως εναντιώνονται με σθένος η καλοσύνη και η ανθρωπιά όλων των υπόλοιπων. Αυτών που δεν αντέχουν πλέον να ακούν να παραμένουν ατιμώρητες εγκληματικές πράξεις γιατί πολλές φορές δεν φτάνουν στα αυτιά αυτών που πρέπει και πασχίζουν καθημερινά να μάθουν και στα παιδιά τους να μην βρεθούν ποτέ στην θέση του θύτη αλλά εύχονται και να μην υπάρξουν ούτε θύματα επειδή κάποιοι άλλοι γονείς έχουν αμελήσει αυτή την προσπάθεια προς τα δικά τους παιδιά. Αυτών που καταδεικνύουν με κάθε ευκαιρία τα περιστατικά βίας και μίσους, από το πιο μικρό έως το πιο μεγάλο και φωνάζουν για την θέσπιση ουσιαστικής παιδείας έτσι ώστε να εξαλειφθεί κάθε άποψη που υποστηρίζει έστω και στο ελάχιστο τον ρατσισμό και την απαξίωση προς οτιδήποτε δεν είναι ίδιο με εμάς.
Κάθε δράση έχει και μία αντίδραση. Όσο μια οικογένεια και μία κοινωνία μαθαίνουν είτε ξεκάθαρα είτε εμμέσως πλην σαφώς στις νέες γενιές ότι υπάρχουν άτομα που αξίζουν να είναι υποδεέστερα άλλων, η κοινωνία θα συνεχίσει να προχωρά αργά με εγκλήματα κατά της ζωής που πολλές φορές θα αποκαλούνται εγκλήματα που έγιναν εν βρασμώ ψυχής. Μόνο που αυτή η ψυχή και πολλές άλλες υφαίνουν χρόνια ολόκληρα την εξουσία πάνω σε άλλα σώματα γιατί έτσι έχουν μάθει και δεν τις έχει αποτρέψει κανείς από το να το κάνουν. Από την άλλη, όσο υπάρχει η αντίδραση που ασκεί συνεχώς πίεση για αλλαγή προς το καλύτερο, η κοινωνία κάποια στιγμή δεν έχει άλλη επιλογή από το να υπακούσει και να απομονώσει όσους δεν ακολουθούν αλλά αντίθετα βλάπτουν το σύνολο. Και όσο βλέπουμε να παραμένουμε στάσιμοι ή και να γυρίζουμε χρόνια πίσω, αυτή η αντίδραση γιγαντώνεται, γιατί έχει μέσα της πολλή αγανάκτηση. Όσοι αξίζουν να λέγονται άνθρωποι με πολιτισμό και παιδεία θα μπορέσουν να ακολουθήσουν την κοινωνική αλλαγή, οι υπόλοιποι θα μείνουν πίσω με ο,τι συνεπάγεται αυτό.