Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
Γράφει για το PhyloSofia ΟΝ η Ελεάννα Παρασκευοπούλου, φοιτήτρια Κλασσικής Φιλολογίας στο ΕΚΠΑ...
@Ελεάννα Παρασκευοπούλου
Ο άνθρωπος, όπως γνωρίζουμε, από την φύση του είχε την τάση να ιδρύσει μια πόλη, να οργανώσει την ζωή του και τον οίκο του, να εργαστεί, να μορφωθεί και να βρίσκεται «μέσα» σε μια ομάδα με ανθρώπους, σαν και αυτόν. Σήμερα, υπάρχουν οι τέσσερις πιο γνωστοί τομείς, οι οποίοι επηρεάζουν σχεδόν τα πράγματα και τις καταστάσεις που περιτριγυρίζουν τον άνθρωπο. Αυτές είναι: α) η Πολιτική, β) η Οικονομία, γ) η Κοινωνία και δ) η Παιδαγωγική. Οι τομείς αυτοί αλλάζουν και διαμορφώνονται διαφορετικά με την πάροδο του χρόνου και η Παιδαγωγική είναι ένας τομέας που συνδέεται με τους υπόλοιπους τρεις. Κυρίαρχο όπλο πλέον είναι η γνώση η οποία αποκτάται μέσω της εκπαίδευσης και βοηθά τον άνθρωπο στην δημόσια και ιδιωτική του ζωή. Ο άνθρωπος, όχι μόνο θα μπορεί να ενταχθεί στην κοινωνία και να είναι ενεργό μέλος, αλλά θα μπορεί να συμμετάσχει στα πολιτικά δρώμενα και να διαχειρίζεται σωστά τα οικονομικά και τα οικογενειακά θέματα στην ιδιωτική του ζωή. Για αυτούς τους λόγους στην σύγχρονη εποχή τα σχολεία λειτουργούν ως χώροι μάθησης για τα παιδιά για να αποκτήσουν ικανότητες ώστε να τα βγάλουν προς το ζην. Αυτό προαπαιτεί όμως και την ειδική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, ώστε να έχουν και οι ίδιοι τις ικανότητες και να μπορούν να τις μεταλαμπαδεύσουν στους μαθητές τους.
Με βάση την γνώση, θα μετασχηματιστούν σύγχρονες κοινωνίες και θα συνδέονται με τις μελλοντικές. Πλέον η γνώση θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά αγαθά και ο καθένας προσπαθεί να την αποκτήσει πάση θυσία. Αρκετοί όμως δεν το καταφέρνουν. Αυτό το φαινόμενο δεν θα εκπλήξει τους μελλοντικούς ανθρώπους, αφού ακόμα και σήμερα γίνεται διάκριση σε αυτούς που κατέχουν την γνώση και σε αυτούς που δεν την κατέχουν. Πάντως έχοντας στο μυαλό τους την απόκτηση της γνώσης έχουν φτιάξει τρόπους για να την αποκτήσουν ή έστω για να την πλησιάσουν. Όσο πιο πολύ την πλησιάζουν τόσο πιο πολύ την θέλουν. Στο παρελθόν αρκούνταν στις γνώσεις του λυκείου, πιο μετά του πανεπιστημίου, ενώ σήμερα στηρίζονται στις μετά - ακαδημαϊκές γνώσεις, αλλά ακόμα και πιο πέρα από αυτές με το κάθε άνθρωπος να εξελίσσεται μόνος του μέσω της δια βίου μάθησης. Για αυτόν τον λόγο, χρόνο με τον χρόνο, οι εκπαιδευτικοί γίνονται πιο απαιτητικοί στο μάθημά τους και παράλληλα το εκπαιδευτικό σύστημα ανανεώνεται, όχι για να αποκτήσουν οι μαθητές τη στοιχειώδη γνώση, αλλά για να αποκτήσουν την μέγιστη γνώση.
Την γνώση, όσον αφορά την σημερινή εποχή, δεν την αποτελούν μόνο τα βιβλία. Πλέον, η γνώση συνδέεται με την τεχνολογία. Όσο πιο πολύ εξελίσσεται η τεχνολογία τόσο πιο πολύ συνδέεται, ή αλλιώς θα λέγαμε και συνδυάζεται, με την γνώση. Η τεχνολογία και κάθε μέσο της (κινητό, Ηλεκτρονικός Υπολογιστής) χρησιμεύουν σε μεγάλο βαθμό στη ζωή του ανθρώπου και για αυτό έχει εξαρτηθεί πλήρως από αυτό. Λόγω, λοιπόν, της σημασίας της τεχνολογίας στην σημερινή εποχή η εκπαίδευση έχει φροντίσει να υπάρχει ειδικό μάθημα στο εκπαιδευτικό σύστημα, ώστε τα παιδιά να ξέρουν να χειρίζονται ένα μέσο, το οποίο θα το βλέπουν μπροστά τους σε όλη τους την ζωή, δηλαδή στο εργασιακό αλλά και στον προσωπικό τους χώρο.
Πλέον, το σχολείο λειτουργεί ως οργανισμός και ως κοινότητα μάθησης, αφού πέρα από την διδασκαλία των μαθημάτων βοηθά τον μαθητή και στην κοινωνικοποίησή του. Το σχολείο δεν λειτουργεί όπως στο παρελθόν. Τώρα πια το σχολείο, δηλαδή οι εκπαιδευτικοί, διδάσκουν στους μαθητές πως να συνυπάρχουν, πως να λειτουργούν, και πως να ανταπεξέρχονται σε πιθανόν δυσκολίες στη μελλοντική τους ζωή. Λειτουργεί, δηλαδή το σχολείο σαν μια μικρή κοινωνία με πολίτες τους μαθητές της και εξουσία τους εκπαιδευτικούς. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού έχει γίνει πιο σύνθετος από όσο γνωρίζαμε. Απαιτείται ο εκπαιδευτικός να διερευνά συνεχώς και να βελτιώνει τις εκπαιδευτικές του πρακτικές, επειδή η εργασία του είναι συνδεδεμένη με διαρκώς μεταβαλλόμενες καταστάσεις και συνεχώς εξελισσόμενες διδακτικές και παιδαγωγικές πρακτικές, για τις οποίες πρέπει να είναι ενήμερος. Γενικότερα, είναι σωστό να γίνονται εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις ανάλογα με τις μεταρρυθμίσεις που γίνονται στον χώρο της διακυβέρνησης. Όσο και αν δεν το καταλαβαίνουμε οι εκπαιδευτικοί έχουν παραπάνω από ένα ρόλο και αποτελούν μια κρίσιμη μάζα διαμεσολάβησης των σύγχρονων σχέσεων «εξουσίας - γνώσης» ως «κάτοχοι» της νέας γνώσης, ως «φορείς» μετάδοσης της γνώσης και ανάπτυξης των δεξιοτήτων στους μαθητές, ως «αξιολογητές» της διαδικασίας και του αποτελέσματος της μάθησης, ως «εκπαιδευτές» των εκπαιδευτικών στις διαδικασίες της επιμόρφωσης, ως «συμμέτοχοι στην αναπαραγωγή» σύγχρονων πολιτισμικών και ιδεολογικών προτύπων και αξιών, ως «ενεργοί πολίτες» και «κριτικοί διανοούμενοι» της εκπαιδευτικής και της κοινωνικής πολιτικής.
Οι έννοιες της δια βίου μάθησης και των δεξιοτήτων άρχισαν να επικρατούν κατά την μεταπολεμική περίοδο, όταν άρχισαν να συνδέουν την εκπαίδευση με την οικονομία. Ουσιαστικά η δια βίου μάθηση είναι η συνεχής εκπαίδευση, δηλαδή η ασχολία με την γνώση μετά από την ακαδημαϊκή εκπαίδευση. Οι δεξιότητες πάλι απαιτούνται για την εργασία του ατόμου, για αυτό και υπάρχουν σε πολλά προγράμματα σπουδών.
Εν κατακλείδι, βλέπουμε ότι, σύμφωνα με τα παραπάνω, το σχολείο έχει πρωταρχικό ρόλο στην κοινωνία και στον κόσμο. Οι άνθρωποι έχουν την επιθυμία να αλλάξουν τον κόσμο, να βελτιωθούν και η κοινωνία τους να είναι προοδευμένη. Η κοινωνία συνδέεται με την πολιτική και την οικονομία. Για μια εξελιγμένη κοινωνία και για έναν εξελιγμένο κόσμο όλοι οι φορείς συμβάλουν, όμως όλα ξεκινούν από την παιδεία και την γνώση που διαθέτει ο καθένας.